Presentassion

Parland dël risorgiment italian, dal pont ëd vista editorial, as peul disse che un díj lìber pì conossù a sia 'l romans «Cheur - Cuore» d'Edmondo De Amicis. Lìber ch'a l'é restà viv për tanti ani sensa finì, coma d'àutri, ant ël canton ëd la dësmentia total. As capiss ch'a peul pì nen esse dovrà, coma na vira, coma letura dë scòla con éd finagi educativ e gnanca rapresenté 'l soget për un cadò an ocasion ëd la Prima Comunion o la Cresima.
Ancheuj a-i son bin d'àutre leture ch'a serco 'd contende a la television ël primà dl'atension dij fiolin e a l'é tutun semper na bataja mal fé da combate con le figurëtte ch'a bogio 'nt un arcansiel ëd color anciarmant e sbalucant. Con tut sòn a venta dì che le stòrie o le fàule clàssiche, coma Pinocchio, Biancafiòca, Capussòt Ross, ël gat con jë stivaj e vía fòrt a son semper present an cola ch'a ven definìa l'editorìa për le masnà. Për «Cheur» ël dëscors a l'é divers përchè, a diferensa dj'àutrí, a-i son nen ëd përsonagi 'd fantasìa nopà d'esse viv e reaj ch'a l'han vivù 'nt un mond ch'a l'é pì nen ël nòstr, ma dël qual i sentoma na certa nostalgìa.
A-i é nen dabzògn dë spende tròpe paròle për descrive cost diari 'd në scolé che tuti i l'oma avù l'ocasion ëd lese an nòstra gioventù. Scond mi a l'é gnanca n'argoment ch'a peussa porté 'd vantagi col d'anandiesse a la viarà sij senté dij confront con d'àutre euvre për dësgavignene 'd concet che j'autor ëd sigur a son gnanca pensasse d'afronté. Për quaidun a son stàit moment tribulà ch'a l'han lassà d'arcòrd ëd tristëssa, leture piorose e brut seugn, për d'àutri fin-a na forma 'd repulsion a la letura, ma la preuva che tutun n'anchërna a l'é restà a l'é che quaidun-a dle conte dël mèis, coma për esempi «ël cit scrivan fiorentin; La vedëtta lombarda; Da j'Apenin a j'Ande», a l'é restà bin present ant la memòria, segn che an fond a l'é riessùa a toché 'l cheur.
[..]
Michel dij Bonavé